ONZE VERWEESDE MIJNSTREEK | LARS PACBIER
‘Lighthouse is geboren uit liefde voor deze stad
en een manier om mijn jeugd te verwerken’
Lars Pacbier in Lighthouse voor een poster van een kudde Olifanten, als symbool voor de groep startende ondernemers die vanuit deze plek samenwerken en aan hun eigen bedrijf bouwen.
Zijn vader behoedde hem voor een leven in de criminaliteit door op tijd uit de wijk Zeswegen te verhuizen. Met zijn Lighthouse concept hoopt ondernemer Lars Pacbier het centrum van Heerlen te behoeden voor nog meer leegstand. Door samen de huur te betalen is Lighthouse een veilige haven voor startende ondernemers.
"
Zeswegen is in de jaren tachtig gebouwd op een afgevlakte steenberg van de Oranje Nassaumijn I. Toen mijn ouders daar kwamen wonen, was het een redelijk autoluwe volksbuurt met veel pleintjes om te spelen, waarbij bewoners bij elkaar op bezoek kwamen. Het was een betaalbare wijk met enkel huurwoningen voor arbeiders met een praktisch beroep. Terwijl ik er opgroeide veranderde de samenstelling van de wijk. De woningbouwvereniging begon er mensen te plaatsen met een uitkering, zoals alleenstaande moeders met kinderen. Zo werd de sociale problematiek naar Zeswegen geëxporteerd. Na de eeuwwisseling nam het aantal bewoners met een andere nationaliteit sterk toe. Het typisch Limburgse bakkertje maakte plaats voor een frituur waar ongure types rondhingen. Dat de wijk begon te verloederen, merkten mijn ouders als eerste aan de auto’s die overdag in de straten bleven staan. Steeds meer mensen werden werkeloos. En ook aan de ratten die afkwamen op slachtafval. De criminaliteit kwam aan onze voordeur. Bij een vriendinnetje werd op een nacht hun woonkamer doorzeefd met kogels, precies op de plek waar normaal haar vader zat. Er werd uit woningen gestolen. Ik mocht niet meer naar het winkelplein bij mijn school, vanwege de zwervers en de junks. Mensen begonnen thuis een alcohol supermarkt. De criminaliteit achter de voordeur nam toe en de sfeer in de wijk werd giftig, zeker in bepaalde straten. Dat was het Zeswegen van mijn jeugd.
Uitzicht op de schacht van de Oranje-Nassau 1 mijn in Heerlen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vestigde zich na de mijnsluiting in Heerlen om vervangend werk te kunnen bieden aan de voormalige mijnwerkers. Achter het CBS-gebouw begint de wijk Zeswegen.
Mijn vader haalde zijn zoon weg uit Zeswegen. Daarvoor ben ik hem nog steeds dankbaar. Hij zei toen ik ongeveer tien jaar oud was: je hebt de verkeerde vriendjes. Wat hij zag, en ik niet, waren potentiele criminelen. En hij had gelijk, want zeker twee van mijn vriendjes werden later beroepscrimineel. Als ik terugdenk aan zijn vooruitziende blik, dan word ik daar nog steeds emotioneel van, omdat het zo’n bepalend moment was in mijn leven. Zijn opmerking haalde me ruw uit mijn kinderwereld. De verhuizing twee jaar later naar een naastgelegen wijk had een levens veranderende impact. Anders was ik zeker veelvuldig met criminaliteit in aanraking gekomen. Ik was intelligent, maar dat zou me niet beschermd hebben tegen deze invloeden. In je pubertijd zijn peers heel bepalend voor wat je doet. Je kunt heel subtiel in zo’n criminele wereld terecht komen. Ik ben daaraan ontsnapt, maar voel me nog altijd een kind van Heerlen-Noord.
‘Als ik weer eens met een negen thuis kwam,
zei mijn vader: Ach Lars, altijd die negens,
wanneer haal je nou eens een tien?’
Zeswegen is gebouwd op het terrein van de voormalige Oranje nassaumijn I in Heerlen. In deze straat stond het ouderlijk huis van Lars Pacbier.
Inwoners van Zeswegen bij een tunnel met streetart over het mijnverleden. Op de muur staan teksten van de Limburgse dichters Pierre Kemp en Wiel Kuisters.
Heerlen is zeker geen verloren stad. Er is zoveel talent aanwezig, ook in Heerlen-Noord. We hebben in veel wijken een existentieel vraagstuk dat om een oplossing vraagt. Er zijn mensen buiten met een zekere territoriumdrift, die je op een intimiderende manier kunnen aanspreken. En achter de voordeur worden plantjes gekweekt of is er prostitutie. Een geïnstitutionaliseerde aanpak, zoals nu met het programma voor Heerlen-Noord, is goed, omdat organisaties meer met elkaar zijn gaan samenwerken. Maar het zal op sommige gebieden niet de kern raken. Ik denk dat je veel meer werk moet maken van een bottom-up aanpak, vanuit de mensen zelf. Bijvoorbeeld door jongeren buiten school een perspectief te bieden op een ander leven. Tegelijkertijd is het belangrijk dat Jeugdzorg eerder ingrijpt als er thuis een toxische omgeving is die niet talent bevorderend is. Meer veiligheid op straat is voor mij het absolute speerpunt om de leefbaarheid te verbeteren. Als daarvoor een politiestaat nodig is, met overal camera’s op straat, dan zou ik die niet schuwen.
Mijn vader heeft twee kinderen uit een eerder huwelijk die niet goed terecht zijn gekomen. Mijn halfbroer zat in de gevangenis in Spanje, mijn halfzus werd mishandeld. Toen ik geboren werd koos mijn vader voor een andere, strenge opvoeding.
Als ik op school een zes haalde, kreeg ik zes weken straf. Daardoor ontwikkelde ik een talent om alleen maar hoge cijfers te halen. Als ik weer eens met een negen thuis kwam, zei mijn vader: Ach Lars, altijd die negens, wanneer haal je nou eens een tien? Als ik geen topprestatie leverde, was thuis voor mij een relatief onveilige plek om te zijn. Dat maakte van mij een streber. De beste zijn werd mijn levensthema. Voor mijn vader leek dit de juiste weg naar een geslaagd leven. Zelf heeft hij nooit de kans gehad om te studeren. Hij was in de oorlog geboren en werkte vanaf zijn dertiende als machinist in de mijnen. Kinderen reden de kolen rond, omdat zij vanwege de geringe hoogte van de gangen het beste in zo’n treintje pasten. In de jaren vijftig werd hij op zijn zeventiende automonteur om de kost te verdienen voor het gezin.
Naast een leegstaand winkelpand in Heerlen heeft de Belgische kunstenaar Jaune een tekening gemaakt van mijnwerkers die met het plezier van een rit in een achtbaan afdalen door een mijngang.
Ook op het gymnasium haalde ik alleen de allerhoogste punten. Maar complimenten kreeg ik niet van hem. Vijf jaar geleden zei iemand: je vader is super trots op je. Toen moest ik alleen maar huilen. Toen ik voor het Hbo koos en niet voor de universiteit, vond mijn vader dat verrassend genoeg goed. Hij liet me toen los, het maakte hem niet meer uit. Dat was een overwinningsmoment voor me.
Na het Hbo begon ik als eerste in Limburg een onderneming gespecialiseerd in het toepassen van social media. Het ondernemerschap zat me gegoten. Mijn bedrijf groeide heel snel naar 28 medewerkers. Hoe groter we werden, hoe meer ik me realiseerde dat ik een zevenkoppig monster had gecreëerd. Ik moest reorganiseren, kreeg het aan mijn ogen en zat tegen een depressie aan. Ik nam een half jaar rust om alles op een rijtje te zetten. Achteraf zie ik dat dit een van de belangrijkste perioden in mijn leven was. In Coronatijd kwam het idee voor het Lighthouse concept in me op. Ik voelde dat ik naast mijn bedrijf me wilde inzetten om iets voor het stadscentrum te betekenen. Als kind verheugde ik mij er op met mijn ouders naar het centrum te gaan. Daar zijn twee parallelle winkelstraten die ik niet goed van elkaar kon onderscheiden. Op de hoek van de ene straat lag de Free Recordshop, op de andere een tassenwinkel. Het was altijd een magisch moment voor me welke winkel ik er zou aantreffen, omdat ik dacht dat het om een en dezelfde straat ging.
Te renoveren pand in het centrum van Heerlen.
Ik was op jonge leeftijd al een enorme ambassadeur van Heerlen. Maastricht is een prachtige stad met veel allure, waar we trots op mogen zijn. Maar als iemand een onderneming wil beginnen, zou ik zeker aanraden om dat in Heerlen te doen. Omdat we uit dezelfde klei komen, en weten dat het allemaal niet zo gemakkelijk is, werken we hier meer samen. Iedereen heeft elkaar echt nodig. En dat is waarom Lighthouse er is gekomen. Om dat samenwerken te faciliteren en daarmee een bijdrage te leveren aan de forse leegstand in het centrum. Deze is de laatste jaren zelfs erger geworden, omdat de winkelketens zich hebben teruggetrokken. Eigenaren van winkelpanden bieden alleen meerjarige huurcontracten aan. Dat risico kunnen starters niet nemen. Maar als je bereid bent om een pand te delen, wordt het allemaal makkelijker. Lighthouse is eind 2023 begonnen als collectief van en voor startende ondernemers. Zij komen hier om te werken, om te ontspannen, om inspiratie op te doen of een workshop te geven. Ik noem het een safe place voor beginnende ondernemers en bewoners.
Met Lighthouse wil ik een bijdrage leveren aan de forse leegstand in het centrum’
Tijdens het Cultura Nova festival organiseert Lighthouse in de zomer van 2024 een markt voor creatieve ondernemers.
De tapijten in de straat verbinden de kraampjes van de verkopers en creeren de sfeer van een gezellige huiskamer voor de bezoekers.
Een vuurtoren is het meest altruïstische gebouw van de wereld. Het heeft geen andere functie dan te stralen en te laten zien waar de haven is. Als kind werd ik de vuurtoren genoemd, vanwege mijn rode haren. Nu wil ik een vuurtorenwachter zijn voor de stad. Wie hier spontaan binnen loopt vindt er een mini-community van mensen die iets aan het bouwen zijn. Hoe moeilijk dat ook is. We brengen mensen met elkaar in contact, en gaan mee op gesprek als dat gevraagd wordt. Voor mij zit Lighthouse op het snijvlak van sociaal en commercieel ondernemerschap. Zo zijn we een samenwerking gestart met het Grotius College om kinderen die van de Leerplicht tijdelijk niet naar school hoeven te gaan naar Lighthouse te halen met de vraag: wat zou je eigenlijk willen leren? Er zijn hier zoveel ondernemers, zou je het leuk vinden om een week in een winkel te werken? Dan regelen we dat voor je.
"
Lighthouse is geboren uit liefde voor deze stad en een manier om mijn jeugd te verwerken. Bezoekers vinden het een fris, verrassend en eigentijds concept. We hebben alle tijd, laten het organisch groeien. Ik heb al zoveel blije momenten gekend. Het allermooiste is als we echt impact kunnen hebben door op honderd verschillende manieren aan waardecreatie te doen.
Ik ben zo benieuwd of we Heerlen over dertig jaar als een positieve stad ervaren, gericht op ontwikkeling, een stad vol mogelijkheden en een vleugje magie.